Trong bối cảnh nông nghiệp hiện đại, việc sử dụng phân hữu cơ ngày càng được chú trọng bởi những lợi ích vượt trội mà chúng mang lại cho đất và cây trồng, cũng như tác động tích cực đến môi trường. Đây không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp bền vững cho nền nông nghiệp trong tương lai. Bài viết này Phân Bón Kon Tum sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về phân hữu cơ, từ khái niệm, đặc điểm, phân loại đến cách sử dụng và những lợi ích thiết thực mà chúng đem lại.
1. Khái niệm phân bón và phân hữu cơ là gì?
Để hiểu rõ về phân bón hữu cơ, trước hết chúng ta cần nắm vững khái niệm về phân bón nói chung.
1.1 Khái niệm phân bón
Phân bón là những hợp chất, vật liệu được bón vào đất hoặc phun lên cây nhằm cung cấp dưỡng chất cần thiết cho cây trồng, cải thiện độ phì nhiêu của đất, tăng năng suất và chất lượng nông sản. Phân bón được chia thành nhiều loại dựa trên nguồn gốc và thành phần hóa học.
1.2 Phân bón hữu cơ là gì?
Phân bón hữu cơ là loại phân bón có nguồn gốc từ các chất hữu cơ tự nhiên, bao gồm:
- Chất thải động vật: Phân chuồng (phân bò, phân heo, phân gà, phân dê…), nước tiểu động vật.
- Phế thải nông nghiệp: Rơm rạ, vỏ cà phê, bã mía, thân cây ngô, tro trấu, vỏ trấu, cành lá cây…
- Chất thải sinh hoạt: Rác thải hữu cơ từ nhà bếp, bã thực vật…
- Cây xanh: Các loại cây phân xanh (cây họ đậu, cây điên điển…) được vùi lấp vào đất.
- Khoáng vật tự nhiên: Một số loại khoáng vật có nguồn gốc hữu cơ như than bùn, bột xương…
Các loại vật liệu này trải qua quá trình phân hủy, ủ hoai mục hoặc chế biến để tạo thành sản phẩm giàu dinh dưỡng cho cây trồng và có khả năng cải tạo đất.
Bên cạnh phân hữu cơ truyền thống, phân bón hữu cơ vi sinh đang trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều nông hộ và trang trại hiện nay. Đây là loại phân được tạo ra bằng cách phối trộn các nguyên liệu hữu cơ tự nhiên (như phân chuồng, bã cà phê, than bùn…) với các chủng vi sinh vật có lợi như Bacillus, Trichoderma, Azotobacter,…
2. Phân hữu cơ gồm những loại nào? Phân loại phân bón hữu cơ
Phân bón hữu cơ rất đa dạng về chủng loại, tùy thuộc vào nguồn gốc, phương pháp chế biến và đặc tính sử dụng. Chúng ta có thể phân loại phân hữu cơ theo các nhóm chính sau:
2.1 Phân bón hữu cơ truyền thống (phân hữu cơ thô)
Đây là những loại phân hữu cơ được sản xuất và sử dụng theo phương pháp truyền thống, ít qua chế biến công nghiệp:
- Phân chuồng: Là phân thải của các loại gia súc, gia cầm. Phân chuồng tươi cần được ủ hoai mục trước khi sử dụng để loại bỏ mầm bệnh, hạt cỏ dại và giúp cây dễ hấp thụ dinh dưỡng hơn.
- Phân xanh: Là các loại cây trồng (thường là cây họ đậu) được vùi lấp trực tiếp vào đất khi còn xanh, chúng sẽ phân hủy và bổ sung chất hữu cơ, đạm cho đất.
- Phân rác/Phân tổng hợp: Được tạo thành từ việc ủ hoai các loại rác thải sinh hoạt hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, vỏ cà phê, thân cây…
2.2 Phân hữu cơ npk (phức hợp hữu cơ)
Đây là loại phân hữu cơ đã được bổ sung thêm các thành phần N (Đạm), P (Lân), K (Kali) để cân đối dinh dưỡng theo nhu cầu của từng loại cây trồng và từng giai đoạn phát triển. Mặc dù có chữ NPK, nhưng nguồn gốc chính vẫn là hữu cơ và được bổ sung thêm khoáng chất theo tỷ lệ nhất định.
2.3 Phân bón hữu cơ chế biến công nghiệp
Với sự phát triển của khoa học công nghệ, nhiều loại phân hữu cơ được sản xuất công nghiệp, nhằm nâng cao chất lượng và tiện lợi trong sử dụng:
- Phân hữu cơ sinh học: Là phân hữu cơ được sản xuất bằng cách ủ các nguyên liệu hữu cơ với các chủng vi sinh vật có lợi (như vi khuẩn cố định đạm, phân giải lân, cellulose…). Các vi sinh vật này giúp đẩy nhanh quá trình phân hủy, tăng khả năng chuyển hóa và hấp thu dinh dưỡng cho cây.
- Phân hữu cơ khoáng: Là phân hữu cơ được bổ sung thêm một số nguyên tố khoáng đa lượng, trung lượng, vi lượng cần thiết cho cây trồng dưới dạng dễ hấp thụ. Loại phân này kết hợp ưu điểm của phân hữu cơ (cải tạo đất) và phân vô cơ (cung cấp dinh dưỡng nhanh).
- Phân hữu cơ vi sinh: Tương tự phân hữu cơ sinh học nhưng nhấn mạnh vào việc bổ sung một hoặc nhiều loại vi sinh vật có ích vào trong sản phẩm.
- Phân bón lá hữu cơ: Là các loại phân hữu cơ được điều chế ở dạng lỏng hoặc hạt mịn, có thể hòa tan trong nước và dùng để phun trực tiếp lên lá cây. Chúng cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng qua lá, đặc biệt hiệu quả trong việc bổ sung vi lượng và kích thích sinh trưởng. Các loại này có thể bao gồm dịch chiết từ rong biển, axit amin, humic, fulvic…
3. Phân hữu cơ có đặc điểm gì? Và cách sử dụng phân hữu cơ
Việc hiểu rõ đặc điểm của phân hữu cơ và cách sử dụng phân hữu cơ sẽ giúp phát huy tối đa hiệu quả của chúng.
3.1 Đặc điểm của phân hữu cơ
Phân hữu cơ sở hữu nhiều đặc điểm nổi bật, tạo nên sự khác biệt và ưu thế so với phân hóa học:
- Cung cấp dinh dưỡng đa dạng: Phân hữu cơ chứa đầy đủ các nguyên tố đa lượng (N, P, K), trung lượng (Ca, Mg, S) và vi lượng (Fe, Zn, Mn, B, Cu…) cần thiết cho cây trồng.
- Dinh dưỡng từ từ và bền vững: Các chất dinh dưỡng trong phân hữu cơ tồn tại ở dạng khó tiêu, cần thời gian để vi sinh vật phân hủy thành dạng dễ hấp thụ cho cây. Điều này giúp dinh dưỡng được cung cấp từ từ, liên tục và ít bị rửa trôi, bay hơi, giữ cho đất màu mỡ lâu dài.
- Cải tạo cấu trúc đất: Chất hữu cơ giúp đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước và thoáng khí, cải thiện kết cấu đất sét (giúp đất thoát nước tốt hơn) và đất cát (tăng khả năng giữ ẩm).
- Tăng cường hoạt động vi sinh vật: Phân hữu cơ là nguồn thức ăn dồi dào cho hệ vi sinh vật có ích trong đất, tạo môi trường sống thuận lợi cho chúng phát triển. Vi sinh vật lại giúp phân giải chất hữu cơ, chuyển hóa dinh dưỡng, và ức chế mầm bệnh.
- Giảm thiểu rửa trôi, thất thoát: Do có khả năng liên kết với các hạt đất, phân hữu cơ giúp giảm thiểu sự thất thoát dinh dưỡng do mưa hoặc tưới tiêu.
- Thân thiện với môi trường và an toàn cho sức khỏe: Không gây ô nhiễm đất, nước, không khí và không tích lũy độc hại trong nông sản, góp phần tạo ra nông sản sạch, an toàn.
3.2 Cách sử dụng phân hữu cơ
Bón phân hữu cơ cần tuân thủ một số nguyên tắc để đạt hiệu quả cao nhất:
- Ủ hoai mục trước khi bón: Đặc biệt đối với phân chuồng tươi, phân rác. Việc ủ hoai giúp loại bỏ mầm bệnh, hạt cỏ dại và chuyển hóa chất hữu cơ thành dạng dễ hấp thụ hơn.
- Bón lót là chính, bón thúc là phụ: Phân hữu cơ nên được bón lót trước khi trồng cây hoặc vào đầu vụ để cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng nền tảng.
- Bón lót: Trộn đều với đất hoặc bón vào hố trước khi trồng. Lượng bón lót thường lớn.
- Bón thúc: Bón bổ sung trong quá trình sinh trưởng của cây, đặc biệt là phân hữu cơ dạng lỏng hoặc phân hữu cơ vi sinh. Có thể hòa tan để tưới gốc hoặc phun lá.
- Lượng bón phù hợp: Tùy thuộc vào loại cây, loại đất, giai đoạn sinh trưởng và hàm lượng dinh dưỡng của phân hữu cơ mà điều chỉnh lượng bón cho phù hợp. Nên tham khảo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc chuyên gia nông nghiệp.
- Kết hợp với các loại phân khác (nếu cần): Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi cây trồng có nhu cầu dinh dưỡng cao hoặc đất quá nghèo, có thể kết hợp phân hữu cơ với một lượng nhỏ phân vô cơ để đảm bảo cây phát triển tốt nhất.
- Tưới nước sau khi bón: Việc tưới nước giúp phân hữu cơ hòa tan và ngấm sâu vào đất, tạo điều kiện cho vi sinh vật hoạt động và rễ cây hấp thụ dinh dưỡng.
4. Lợi ích của phân bón hữu cơ
Sử dụng phân bón hữu cơ mang lại vô vàn lợi ích cho nông nghiệp bền vững và môi trường:
- Cải thiện độ phì nhiêu của đất: Tăng hàm lượng chất hữu cơ, cải thiện cấu trúc đất, làm đất tơi xốp, thông thoáng, tăng khả năng giữ nước và dinh dưỡng.
- Tăng cường hoạt động vi sinh vật đất: Cung cấp nguồn thức ăn và môi trường sống lý tưởng cho các vi sinh vật có lợi, giúp đất “sống” hơn, tăng cường quá trình chuyển hóa dinh dưỡng.
- Giảm thiểu sử dụng phân bón hóa học: Giúp giảm sự phụ thuộc vào phân hóa học, từ đó giảm chi phí sản xuất và hạn chế ô nhiễm môi trường.
- Nâng cao sức khỏe và khả năng chống chịu của cây trồng: Cây được nuôi dưỡng cân bằng, phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện thời tiết bất lợi.
- Tăng năng suất và chất lượng nông sản: Cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, cho năng suất cao hơn và chất lượng nông sản được cải thiện đáng kể về hương vị, màu sắc, giá trị dinh dưỡng. Nông sản hữu cơ thường được thị trường đánh giá cao và có giá trị kinh tế hơn.
- Bảo vệ môi trường: Giảm ô nhiễm nguồn nước do rửa trôi phân bón, giảm phát thải khí nhà kính (N2O từ phân hóa học), góp phần bảo vệ đa dạng sinh học trong đất.
- An toàn cho người sản xuất và tiêu dùng: Nông sản được sản xuất theo hướng hữu cơ an toàn hơn cho người tiêu dùng, đồng thời giảm tiếp xúc của người nông dân với các hóa chất độc hại.
5. Phân bón lá hữu cơ
Ngoài phân bón hữu cơ bón gốc, phân bón lá hữu cơ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng tức thời cho cây trồng, đặc biệt là các nguyên tố vi lượng và các chất kích thích sinh trưởng.
5.1 Đặc điểm của phân bón lá hữu cơ:
- Hấp thụ nhanh: Dinh dưỡng được cây hấp thụ trực tiếp qua bề mặt lá, giúp cung cấp dưỡng chất nhanh chóng khi cây cần khẩn cấp.
- Dạng lỏng hoặc hạt mịn dễ hòa tan: Thuận tiện cho việc pha loãng và phun xịt.
- Bổ sung vi lượng hiệu quả: Lá cây có khả năng hấp thụ tốt các nguyên tố vi lượng, giúp khắc phục nhanh các triệu chứng thiếu vi lượng.
- Kích thích sinh trưởng: Thường chứa các axit amin, vitamin, hoocmon thực vật tự nhiên giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả tốt.
5.2 Cách sử dụng phân bón lá hữu cơ:
- Pha loãng theo đúng tỷ lệ: Luôn tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất về tỷ lệ pha loãng để tránh gây cháy lá.
- Phun vào thời điểm thích hợp: Nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi lá cây có khả năng hấp thụ tốt nhất và tránh bay hơi nhanh dưới nắng gắt.
- Phun đều khắp tán lá: Đảm bảo phun ướt đều cả mặt trên và mặt dưới lá để cây hấp thụ tối đa.
- Không phun khi cây đang ra hoa rộ: Tránh ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn.
Phân hữu cơ không chỉ là một giải pháp mà là nền tảng cho một nền nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường và mang lại giá trị kinh tế cao. Việc hiểu rõ và áp dụng đúng cách các loại phân bón hữu cơ sẽ góp phần nâng cao chất lượng đất, tăng năng suất cây trồng và tạo ra những sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn cho cộng đồng.
Để tìm hiểu thêm về các loại phân bón hữu cơ chất lượng cao và được tư vấn chuyên sâu về giải pháp dinh dưỡng cho cây trồng, hãy liên hệ Công Ty Cổ Phần Phân Bón Kon Tum. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bà con nông dân trên hành trình phát triển nông nghiệp bền vững
Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN KON TUM
Địa chỉ: Cụm CN-TTCN, xã Đăk Rơ Wa, tỉnh Quảng Ngãi
Hotline: (+84) 827894579
Email: phanbonkontum@gmail.com