Làm vườn, trồng cây không chỉ là niềm đam mê mà còn là một nghệ thuật cần sự am hiểu về dinh dưỡng. Để cây trồng phát triển mạnh mẽ, khỏe mạnh và cho năng suất cao, câu hỏi “bón phân gì” luôn là mối quan tâm hàng đầu của bà con nông dân và người làm vườn. Bài viết này sẽ đi sâu giải đáp thắc mắc về vấn đề này và những lưu ý quan trọng.
1. Bón phân gì cho cây ăn quả đạt năng suất tối đa?
Cây ăn quả có nhu cầu dinh dưỡng thay đổi theo từng giai đoạn sinh trưởng (cây con, kiến thiết cơ bản, ra hoa, nuôi trái, sau thu hoạch). Việc lựa chọn loại phân và tỷ lệ bón phù hợp là yếu tố quyết định đến chất lượng và sản lượng.
1.1 Phân bón thiết yếu và tỷ lệ quan trọng
Cây ăn quả cần các nhóm dinh dưỡng chính: Đa lượng (NPK), Trung lượng (Ca, Mg, S), và Vi lượng (Bo, Zn, Fe…). Trong đó, phân NPK là nền tảng, nhưng tỷ lệ cần điều chỉnh:
- Giai đoạn Cây Con / Kiến Thiết Cơ Bản: Cây cần nhiều Đạm (N) và Lân (P) để thúc đẩy rễ phát triển, đâm chồi, ra lá.
- Tỷ lệ NPK khuyến nghị: 20-20-15 hoặc 16-16-8.
- Giai đoạn phân hóa mầm hoa / Chuẩn bị ra hoa: Giảm Đạm, tăng cường Lân (P) và Kali (K) để kích thích ra hoa đồng loạt, tăng khả năng đậu trái.
- Tỷ lệ NPK khuyến nghị: 10-30-10 hoặc 15-9-13 (hàm lượng Lân cao). Bón thừa Đạm trong giai đoạn này dễ khiến cây ra lộc non, khó ra hoa.
- Giai đoạn nuôi trái / Thúc trái lớn: Cây cần Đạm (N) và đặc biệt là Kali (K) để tăng cường vận chuyển dinh dưỡng, giúp quả to, đẹp mã, tăng độ ngọt và chất lượng.
- Tỷ lệ NPK khuyến nghị: 12-12-17+TE hoặc 15-5-25 (hàm lượng Kali cao). Có thể bổ sung thêm phân bón lá chứa Kali cao.
- Giai đoạn sau thu hoạch: Tập trung phục hồi sức khỏe cho cây, kích thích ra rễ và chồi mới để chuẩn bị cho mùa vụ tiếp theo.
- Loại phân: Kết hợp phân hữu cơ và NPK có tỷ lệ Đạm, Lân cao như 16-16-8 hoặc 20-20-15.
1.2 Vai trò của phân hữu cơ
Bên cạnh phân hóa học, việc bổ sung phân hữu cơ (phân chuồng, phân bò đã ủ hoai, phân xanh, phân vi sinh) là cực kỳ quan trọng. Phân hữu cơ giúp cải tạo đất, tăng độ tơi xốp, giữ ẩm, và cung cấp dinh dưỡng từ từ, bền vững, tạo điều kiện cho bộ rễ khỏe mạnh.
2. Bón phân gì cho mướp sai quả?
Cây mướp là loại cây thân leo, sinh trưởng nhanh và ra hoa, đậu quả liên tục, nên nhu cầu dinh dưỡng rất lớn, đặc biệt là trong giai đoạn nuôi quả. Muốn mướp sai quả và cho năng suất cao, cần cung cấp dinh dưỡng cân đối.
- Bón lót: Dùng phân hữu cơ đã ủ hoai (phân chuồng hoai mục) kết hợp với phân NPK cân đối (ví dụ 13-13-13) để tạo nền tảng dinh dưỡng ban đầu cho cây.
- Giai đoạn cây con (7-15 ngày sau trồng): Bón thúc nhẹ bằng phân NPK có hàm lượng Đạm cao hơn một chút (ví dụ 20-20-15) hoặc Đạm pha loãng để kích thích cây nhanh ra lá, leo giàn.
- Giai đoạn ra hoa và nuôi quả (Giai đoạn quan trọng nhất): Bón thúc định kỳ bằng NPK có hàm lượng Kali (K) và Đạm (N) cao, Lân vừa phải (ví dụ 15-5-20 hoặc 12-12-17). Kali giúp quả mướp to, dài, bóng đẹp, tăng chất lượng.
- Bổ sung vi lượng: Phun phân bón lá chứa vi lượng (đặc biệt là Bo, Canxi, Kẽm) trong giai đoạn ra hoa, nuôi quả sẽ giúp tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non và nứt trái.
- Lưu ý: Không nên bón phân đạm quá mức, cây sẽ mềm, mọng nước và dễ bị sâu bệnh tấn công.
3. Bón phân bao lâu thì cây hấp thu?
Thời gian cây trồng hấp thu dinh dưỡng sau khi bón phân phụ thuộc vào nhiều yếu tố: loại phân bón, cách bón, độ ẩm đất và tình trạng sinh lý của cây.
3.1 Phân bón hóa học (Vô Cơ)
- Phân đạm (Urea, SA): Tan nhanh trong nước, cây có thể hấp thu qua rễ sau vài giờ đến 1-2 ngày nếu đất đủ ẩm. Tác dụng nhanh nhưng dễ bị rửa trôi.
- Phân Kali (KCl, K2SO4): Cũng tan nhanh, cây hấp thu hiệu quả trong vòng 1-3 ngày. Kali thường cần tưới nước để hòa tan.
- Phân Lân (Super Lân): Thường tan chậm hơn, cần thời gian dài để chuyển hóa. Phân lân thường được bón lót vì quá trình hấp thu có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng.
- Phân NPK: Tốc độ hấp thu tùy thuộc vào công thức và công nghệ sản xuất (phân tan nhanh hay tan chậm). Thông thường, các chất tan nhanh (N, K) sẽ được cây hấp thu trong vài ngày, còn chất tan chậm (P) và trung/vi lượng sẽ từ từ thẩm thấu.
3.2 Phân bón hữu cơ (Phân Chuồng, Phân Bò)
Phân hữu cơ cung cấp dinh dưỡng theo cơ chế giải phóng chậm. Dinh dưỡng trong phân phải trải qua quá trình khoáng hóa nhờ vi sinh vật trong đất mới chuyển hóa thành dạng ion hòa tan để rễ cây hấp thu được.
- Thời gian giải phóng dinh dưỡng kéo dài từ vài tuần đến vài tháng (thường từ 1-3 tháng), giúp cây có nguồn dinh dưỡng bền vững.
- Đó là lý do phân hữu cơ thường dùng để bón lót hoặc bón định kỳ với lượng lớn để cải tạo đất lâu dài.
3.3 Phân bón lá
Đây là hình thức hấp thu nhanh nhất. Dinh dưỡng được phun trực tiếp lên bề mặt lá (thường là dạng chelate dễ tan). Cây hấp thu qua khí khổng và lớp biểu bì lá sau vài phút đến vài giờ. Phương pháp này dùng để khắc phục nhanh chóng tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng cấp tính hoặc trong giai đoạn cần thúc đẩy cây (ra hoa, nuôi quả).
4. Bón phân bò trực tiếp: Nên hay không nên?
Nhiều người làm vườn tận dụng phân chuồng, đặc biệt là phân bò, vì chúng giàu chất hữu cơ. Tuy nhiên, việc bón phân bò trực tiếp (chưa qua xử lý) là một sai lầm lớn và cần tuyệt đối tránh.
4.. Những tác hại của phân bò tươi
- Gây sốc/Cháy rễ (Sót Phân): Phân bò tươi chứa lượng muối, ure, và axit hữu cơ cao. Khi bón trực tiếp, quá trình phân hủy tiếp tục diễn ra sẽ sinh nhiệt và giải phóng các chất độc, làm cháy rễ cây, gây héo và chết cây.
- Mầm bệnh và cỏ dại: Phân tươi chứa nhiều mầm bệnh (nấm, vi khuẩn, tuyến trùng) và hạt cỏ dại chưa bị tiêu diệt. Bón trực tiếp sẽ lây lan mầm bệnh, gây hại cho cây trồng và làm vườn bị ô nhiễm.
- Hấp thu kém: Dinh dưỡng trong phân tươi chủ yếu ở dạng hữu cơ phức tạp, cây không thể hấp thu trực tiếp. Phân cần thời gian để phân giải, khiến hiệu quả bón phân chậm.
4.2 Giải pháp đúng đắn: Ủ hoai hoặc dùng phân vi sinh
Trước khi sử dụng, phân bò bắt buộc phải được ủ hoai mục (thường mất 1-3 tháng) để loại bỏ mầm bệnh, hạt cỏ, và chuyển hóa dinh dưỡng sang dạng dễ hấp thu hơn.
- Ủ hoai truyền thống: Trộn phân với vôi, lân, rơm rạ và ủ thành đống.
- Ủ vi sinh: Sử dụng các chế phẩm sinh học (nấm Trichoderma, EM) để thúc đẩy quá trình ủ nhanh hơn, triệt để hơn và bổ sung vi sinh vật có lợi cho đất.
5. Giới thiệu giải pháp dinh dưỡng bền vững từ Phân Bón Kon Tum
Nhằm mang đến giải pháp nông nghiệp sạch, hiệu quả và bền vững cho bà con khu vực Tây Nguyên và cả nước, CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN KON TUM tự hào giới thiệu các sản phẩm phân bón chất lượng cao.
Phân bón Kon Tum tập trung vào dòng sản phẩm phân bón hữu cơ vi sinh và các sản phẩm chuyên dùng, được sản xuất trên dây chuyền hiện đại tại Cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp Hòa Bình, TP. Kon Tum.
Tại sao nên chọn Phân Bón Kon Tum?
- Chú trọng hữu cơ vi sinh: Các sản phẩm như Phân hữu cơ vi sinh Bảo Nguyên KT giúp cải tạo đất bạc màu, tăng cường hệ vi sinh vật có lợi, giải phóng dinh dưỡng từ từ và tăng khả năng chống chịu sâu bệnh cho cây trồng, phù hợp cho xu hướng nông nghiệp xanh.
- Giải pháp chuyên biệt: Chúng tôi cung cấp các công thức phân bón chuyên biệt (như KT02, KT03) đã được chứng minh hiệu quả trên nhiều loại cây trồng chủ lực của Tây Nguyên như Cà phê, Sầu riêng (Durian Farm), Hồ tiêu và các loại rau màu khác.
- Nguồn gốc uy tín: Sản phẩm được kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, cam kết mang lại hiệu quả cao nhất cho vườn cây của bạn, giúp bà con an tâm canh tác, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.
Nếu bạn đang tìm kiếm loại phân bón gì tối ưu cho cây ăn quả, giúp mướp sai quả, hoặc cần một giải pháp dinh dưỡng bền vững và đáng tin cậy cho vườn cây của mình, hãy tìm hiểu và sử dụng các sản phẩm từ Phân Bón Kon Tum.
Đầu tư đúng loại phân bón là đầu tư vào tương lai của mùa vụ. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn kỹ thuật bón phân cho cây ăn quả và các loại cây trồng khác một cách hiệu quả nhất!